Εύξεινος Πόντος ή Μαύρη θάλασσα

Εσωτερική θάλασσα (460.000 τ. χλμ.) που περικλείεται από την Τουρκία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Γεωργία. Συγκοινωνεί με τη Μεσόγειο θάλασσα με το στενό του Βοσπόρου, την Προποντίδα και τα στενά των Δαρδανελίων. Οι κυριότερες εσοχές του είναι ο κόλπος της Οδησσού και η Αζοφική θάλασσα (η Μαιώτις των αρχαίων), που ορίζουν, κατά μήκος της βόρειας ακτής, αντίστοιχα προς τα Δ και τα Α τη χερσόνησο της Κριμαίας. Οι ακτές είναι γενικά ψηλές και απόκρημνες και μόνο το βόρειο τμήμα, που βρίσκεται μεταξύ των εκβολών του Δούναβη και της χερσονήσου της Κριμαίας, παρουσιάζεται επίπεδο και σε μερικά σημεία βαλτώδες. Η μορφολογία του βυθού είναι απλή, μια μεγάλη λεκάνη με παρυφές πολύ απότομες προς τα Ν και πιο απαλές –εκτός από αυτές που αντιστοιχούν στην Κριμαία– προς τα Β. Ο πυθμένας της έχει βάθος περίπου 2.000 μ., με μέγιστο βάθος 2.243 μ. Ο Ε.Π. δέχεται από τις περιοχές που τον περιβάλλουν αξιόλογη ποσότητα από νερά ποταμών. Από τα Β εκβάλλουν σε αυτόν ο Δούναβης, ο Δνείστερος, ο Μπουνγκ, ο Δνείπερος, ο Ντον, ο Κουμπάν, και από τα Ν ο Γεσίλιρμακ (Ίρις), ο Κιζίλιρμακ (Άλυς) και ο Σαγγάριος. Η συμβολή γλυκών νερών είναι άφθονη σε σχέση με την επιφανειακή εξάτμιση και την ποσότητα διαλυμένων αλάτων στα νερά της θάλασσας. Το αποτέλεσμα που δημιουργείται είναι ένας ιδιαίτερος τύπος ρευμάτων μέσα από τη θάλασσα της Προποντίδας: στην επιφάνεια υδάτινο ρεύμα, σχετικά απαλό, με κατεύθυνση προς τη Μεσόγειο και ένα ρεύμα μικρότερο με πιο αλμυρό νερό, προς τον Ε.Π. Άλλη συνέπεια είναι οι χαμηλές τιμές αλμυρότητας. Τα επιφανειακά ρεύματα έχουν πορεία αντίθετη προς τους δείκτες του ρολογιού, εξαιτίας της περιστροφής της Γης και οι παλίρροιες είναι σχεδόν ανεπαίσθητες, φτάνοντας μέχρι 10 εκ. Άλλη ιδιοτυπία του Ε.Π., πέρα από τα 200 μ. βάθος, είναι η παρουσία αξιοσημείωτων ποσοτήτων υδρόθειου διαλυμένου στα νερά και η απουσία ζωής. Όλα αυτά πρέπει vα αποδοθούν στην έλλειψη κάθετων κινήσεων των νερών, τα οποία στην περίπτωση αυτή φέρνουν το οξυγόνο της ατμόσφαιρας στα πιο βαθιά στρώματα. Όσο για το κλίμα παρατηρούνται ήπια καλοκαίρια και δριμείς χειμώνες, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από ψυχρούς βόρειους ανέμους. Η περιοχή με το πιο ήπιο κλίμα, παρόμοιο με το κλίμα των μεσογειακών περιοχών, είναι η νότια ακτή της Κριμαίας. Από την άποψη της διεθνούς συγκοινωνίας, ο Ε.Π. δεν παρουσιάζει μεγάλη σπουδαιότητα. Κυριότερο λιμάνι είναι η Οδησσός (Ουκρανία). Άλλα λιμάνια είναι: Μπουργκάς και Βάρνα (Βουλγαρία), Κωστάντζα (Ρουμανία), Νοβοροσίσκ (Ρωσία), Βατούμ (Γεωργία), Τραπεζούντα, Ζονγκουλντάκ και Σαμψούντα (Τουρκία). Πριν από τον 5o αι. π.Χ., τα παράλια του Ε.Π. υπήρξαν εδάφη ελληνικού αποικισμού. Έχουν εντοπιστεί ονομασίες 39 ελληνικών αποικιών σε ολόκληρη την περίμετρό του. Οικονομική Συνεργασία Ευξείνου Πόντου (ΟΣΕΠ). Διεθνής οικονομικός οργανισμός. Ξεκίνησε ως θεσμικό σχήμα διακυβερνητικής συνεργασίας, με έμφαση στον οικονομικό τομέα, μεταξύ των χωρών της ευρύτερης περιοχής. Η ΟΣΕΠ ιδρύθηκε το 1992 και μετατράπηκε σε οικονομικό οργανισμό τον Μάιο του 1999, όταν τέθηκε σε ισχύ ο καταστατικός χάρτης του. Μετέχουν έντεκα χώρες: Αζερμπαϊτζάν, Αλβανία, Αρμενία, Βουλγαρία, Γεωργία, Ελλάδα, Μολδαβία, Ουκρανία Ρουμανία,Ρωσική Ομοσπονδία και Τουρκία. Εννέα χώρες έχουν καθεστώς παρατηρητή: Αίγυπτος, Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Ισραήλ, Ιταλία, Πολωνία, Σλοβακία και Τυνησία. Έδρα έχει οριστεί η Κωνσταντινούπολη. Φιλοσοφία του οργανισμού είναι η επίτευξη ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή μέσω της οικονομικής συνεργασίας. Η διακυβερνητική συνεργασία της ΟΣΕΠ καθορίζεται από τα συμβούλια υπουργών Εξωτερικών, την προεδρία των οποίων αναλαμβάνει ανά εξάμηνο κάθε κράτος-μέλος, με αλφαβητική σειρά. Επίσης, η επιτροπή υψηλών αξιωματούχων και οι ομάδες εργασίας εξειδικευμένων εμπειρογνωμόνων αποτελούν λειτουργικά τμήματα της δομής του οργανισμού. Η κοινοβουλευτική συνέλευση της ΟΣΕΠ ενισχύει τη διακοινοβουλευτική συνεργασία των κρατών-μελών, ενώ για την επιχειρηματική ανάπτυξη και βελτίωση υπάρχει το επιχειρηματικό συμβούλιο της ΟΣΕΠ. Χρηματοδοτικός μηχανισμός της ΟΣΕΠ είναι η Τράπεζα Αναπτύξεως και Εμπορίου της Μαύρης Θάλασσας, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Μόνιμη γραφειοκρατική και τεχνική υποστήριξη στην ΟΣΕΠ παρέχει μία ολιγομελής διεθνής γραμματεία, που εδρεύει από την 1η Ιανουαρίου 1994 στην Κωνσταντινούπολη. Η συνεργασία των κρατών της ΟΣΕΠ επικεντρώνεται κυρίως στους τομείς των φυσικών καταστροφών, του οργανωμένου εγκλήματος, της ενέργειας, της διευκόλυνσης των μεταφορών προϊόντων και τελωνειακών διατυπώσεων, της προώθησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η ΟΣΕΠ έχει τη θέση παρατηρητή στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ. Με αποφάσεις συνόδων έχουν ενισχυθεί σχέσεις συνεργασίας με τον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τέλος, το Διεθνές Κέντρο Μελετών Ευξείνου Πόντου, που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της ΟΣΕΠ, έχει ως αντικείμενο τη συνεργασία μεταξύ επιστημονικών και ακαδημαϊκών κύκλων των χωρών του. Φωτογραφία του Εύξεινου Πόντου από δορυφόρο της ΝΑΣΑ (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov). Η ανάρτηση της σημαίας της ΟΣΕΠ (Οικονομική Συνεργασία Εύξεινου Πόντου), στη Γιάλτα της Κριμαίας, παρουσία των αρχηγών κρατών των κυβερνήσεων του οργανισμού, το 1998 (φωτ. ΑΠΕ). Άποψη της Κερασούντας στη Μικρά Ασία, που βρίσκεται σε ένα βραχώδες ακρωτήριο της νότιας ακτής του Εύξεινου Πόντου, μεταξύ Σαμψούντας και Τραπεζούντας. Δείγμα ευξενίτη.